Qəhvə dünyada heç vaxt bu qədər məşhur olmamışdır. 1991-ci ildə dünya qəhvə istehlakı 90 milyon 60 kiloqramlıq çanta olduğu halda, Beynəlxalq Qəhvə Təşkilatının (ICO) məlumatına görə, bu il istehlak edilən paketlərin sayı 160 milyonu keçəcək.
Bəlkə də qəhvə haqqında bilmədiyiniz 12 faktı nəzərdən keçirməliyik. 1. Qəhvə meyvə toxumudur. İçdiyimiz qəhvə əslində qəhvə meyvəsinin qovrulmuş toxumlarından hazırlanır. Əzilmiş qəhvə dənələri əslində qəhvə meyvəsinin toxumlarıdır. Qəhvə giləmeyvə adətən bir tərəfində düz olan iki lobya var. ABŞ Beynəlxalq Qəhvə Assosiasiyasının (NCA) məlumatına görə, dünyada qəhvə dənələrinin yalnız 5 faizi tək və lobyaya bənzəyir. İspaniyada bu növ qəhvə dənələri “kiçik ilbiz” adlanır. Bu növ qəhvə dənələri maşınlar deyil, insanlar tərəfindən emal olunur. Bu növ qəhvə zərif dad və güclü aroma malikdir. 2. Bəzi insanlar qəhvə yeyirlər İnsanlar adətən qəhvə içirlər, amma bəziləri də onu yeyirlər. Qəhvə təkcə içki kimi istehlak edilmir, şokoladlara üyüdülmüş qəhvə də əlavə edilir. Bəzi şirkətlər qəhvə meyvələrinin qalıqlarını üyüdərək konfet, şokolad, çörək və souslara əlavə edirlər. Qəhvə dadı olmayan əlavələr növündən asılı olaraq qızılgül, sitrus meyvələri və ya digər meyvələr kimi qoxuya bilər. 3. Nəcisdən çıxan qəhvənin qiyməti çox baha ola bilər Palma pişiyi və ya fil? Ən bahalı qəhvə bu heyvanlardan birinin bağırsaqlarından çıxan qəhvə dənələrindən hazırlanır. “Kopi Luwak” qəhvəsi dünyanın ən bahalı qəhvələrindən biri hesab olunur. “Kopi luwak” İndoneziyada xurma pişiyinin nəcisindən qəhvə dənələrindən hazırlanan qəhvədir. Qəhvə giləmeyvə bu heyvanın bağırsaqlarında fermentasiya edildikdən sonra toplanır və satılır. Bahalı mağazalarda belə dənli bitkilərin 500 qramlıq kisəsinin qiyməti 700 dollara çata bilər. Qara Fildişi qəhvəsi Taylandda istehsal olunur. Bu qəhvə fillərin bağırsaqlarından çıxan qəhvə dənələrindən hazırlanır. Qara Fil Dişi qəhvə reseptinin müəllifi kanadalı Blake Dinkindir. Bu qəhvənin 35 qramlıq paketi ABŞ-da təxminən 85 dollara satılır. 4. Qəhvə faydalıdır… Qəhvə antioksidantlarla zəngindir. Bu ilin əvvəlində aparılan elmi araşdırmanın nəticələrinə görə, gündə üç fincan qəhvə insanın ürək xəstəlikləri və digər ciddi xəstəliklərdən ölmə riskini azalda bilər. Bu araşdırmada 10 Avropa ölkəsində 16 yaşdan yuxarı 500.000 insan araşdırılıb. Digər tədqiqatlar, 2-ci tip diabet və Alzheimer sindromu kimi xəstəliklərin riskini azaltmaqda qəhvənin rolunu araşdırdı, lakin bu sahədə daha çox araşdırmaya ehtiyac var.
Qəhvənin tərkibindəki kofein insana əlavə enerji verir və idmançıların atletik qabiliyyətlərini artırır. 5. …ancaq limit olmalıdır Qəhvə stimullaşdırıcı təsirə malikdir və həddindən artıq miqdarda içmək məsləhət görülmür. Qəhvənin stimullaşdırıcı xüsusiyyəti onun həddindən artıq istehlakını riskli edir. Hamilə qadınlar istehlak etdikləri kofein miqdarını azaltmalıdırlar, çünki kofein az çəkiyə və ya aşağı düşməyə səbəb ola bilər. Britaniyalı həkimlər hamilə qadınlara gündə 200 milliqram kofeini keçməməyi məsləhət görürlər. 6. Qəhvə dənələrinin iki növü var. Arabica tipli qəhvənin kökü Efiopiyada kəşf edilmişdir. Arabica növlərinin kökləri Efiopiyada kəşf edilən qəhvə kollarına gedib çıxır. Bu kollardan dadlı və aromatik qəhvə daha bahalıdır və dünya qəhvə istehsalının 70 faizini təşkil edir. Robusta növündə kofeinin miqdarı demək olar ki, iki qat olduğu üçün bu qəhvə bir az acıdır. Bu növ qəhvə hazır qəhvə tozu və qarışıqlarında istifadə olunur. Bu növ qəhvə İndoneziya və Vyetnam, Cənub-Şərqi Asiya və Braziliya da daxil olmaqla Mərkəzi və Qərbi Afrikada yetişdirilir. 7. Keçilər qəhvəni Efiopiyada kəşf ediblər. Rəvayətə görə, keçilərini otaran bir çoban qəribə görkəmli ağacın meyvələrini yeyən keçilərin bütün gecəni oyaq qaldığını və heç vaxt güclərini itirmədiyini görür. Efiopiya qəhvə içkisinin yarandığı ilk yer hesab olunur. O, bu əhvalatı rahiblərə danışır və onlar başa düşürlər ki, bu meyvələri dəmləyib içmək olar, ona görə də uzun müddət oyaq qalıb dua edirlər. 8. Qəhvə əslində şərab deməkdir. Qəhvə 15-ci əsrdə Yəməndə yetişdirilməyə başlayıb. Yəməndə qəhvə sözü şərab deməkdir. Bir əsr sonra İran, Misir, Suriya və Türkiyədə qəhvə yetişdirilməyə başlandı. 9. Yaxın Şərqdə açılan ilk qəhvəxanalar və qəhvə Yaxın Şərqdə məşhur bir içkidir. Qəhvə təkcə evdə deyil, ictimai yerlərdə də içilirdi – ilk qəhvəxanalar Yaxın Şərqdə yaranıb. Ən son dedi-qoduları eşidə biləcəyiniz, şahmat oynaya biləcəyiniz, musiqi dinlədiyiniz qəhvəxanalar camaat arasında çox məşhur idi. 10. Bütün dünyada qəhvə “Qəhvə kəməri” bölgəsində yetişdirilir… Qəhvə 50-dən çox ölkədə yetişdirilir. Bu ölkələrin hamısı Qəhvə kəməri adlanan bölgədə yerləşir. Bu bölgə tropiklərdə yerləşir və Meksikadan Papua Yeni Qvineyaya qədər uzanır. Dünyanın ən böyük qəhvə istehsalçıları: 11. … Adambaşına ən çox qəhvə Skandinaviyada istehlak edilir. Adambaşına düşən ən çox qəhvə Skandinaviyadır
